TALMUDİZASYON VE TARİHSELLEŞTİRME: YAHUDİ VE HRİSTİYAN GELENEĞİNDE DİNİN BOZULMA SÜRECİ

TALMUDİZASYON VE TARİHSELLEŞTİRME: YAHUDİ VE HRİSTİYAN GELENEĞİNDE DİNİN BOZULMA SÜRECİ

1. Giriş: İlahi Mesajın Değiştirilmesi

Tarih boyunca Yahudilik ve Hristiyanlık, Allah’tan gelen vahyin üzerine insanların fikir ve yorumlarını yerleştirerek dini tahrif etmiştir. Bu süreç iki temel aşamada gerçekleşmiştir:

• Talmudizasyon: İlahi hükümlerin yerine din adamlarının yorumlarını koymak.
• Tarihselleştirme: İlahi hükümleri “artık geçerli değil” diyerek devre dışı bırakmak.

Bu iki sapma, zamanla vahyi etkisiz hale getirmiş, dini insan hevasına boyun eğdirmiştir.

2. Yahudilikte Talmudizasyon

a. 

Tevrat’tan Talmud’a Geçiş

Başlangıçta Yahudilik, Musa’ya (a.s) indirilen Tevrat üzerine kuruluydu. Fakat zamanla:

• Tevrat’ı açıklama gerekçesiyle başlayan sözlü gelenek,
• Hahamlar tarafından “ilahi otorite” haline getirildi.
• Bu yorumlar Mišna ve Gemara adıyla toplandı; Talmud halini aldı.

Bugün Yahudi dini hayatı, büyük ölçüde Talmud’a göre düzenlenmektedir, Tevrat geri plandadır.

b. 

Hahamların Tanrı’dan Yetkili Görülmesi

Talmud’da geçen bazı ifadeler:

“Bir haham karar verirse, hatta gökten bir ses bile aksini söylese, o karar geçerlidir.”

“Hahamların sözünü çiğnemek, Tevrat’ı çiğnemekten daha büyük günahtır.”

Bu anlayışta, hahamlar dinin sahibi gibi kabul edilir. Böylece Allah’ın dini, bir ruhban sınıfının elinde esir alınmıştır.

c. 

Kur’an’ın Teşhisi

“Onlar Allah’ı bırakıp hahamlarını ve rahiplerini rabler edindiler.” (Tevbe 31)

Bu ayet, hahamların Allah’ın hükmünü geçersiz kılıp kendi hükümlerini geçerli saymasını bir tür “şirk” olarak tarif eder.

3. Yahudilikte Tarihselleştirme

Zamanla Yahudi cemaatlerinde, özellikle reformist akımlarda şu eğilim gelişti:

• Tevrat’ın birçok hükmü “artık çağdışı” ilan edildi.
• Recm, kısas, cezai hükümler sembolik sayıldı.
• Şeriat (Halakha) yerine seküler hukuk benimsendi.

Örnek:

Recm Tevrat’ta açıkça yer almasına rağmen, bugünkü Yahudilerce uygulanmamaktadır. Sebep? “Artık uygun zaman değil.” İşte bu tarihselleştirme sapmasıdır.

Kur’an bu tutumu şöyle eleştirir:

“İçinde Allah’ın hükmü bulunan Tevrat yanlarında olduğu hâlde seni nasıl hakem yapıyorlar? Sonra da yüz çeviriyorlar. Onlar mümin değildir.” (Maide 43)

“Allah’ın indirdiğiyle hükmetmeyenler, işte onlar kafirlerin ta kendileridir.” (Maide 44)

4. Hristiyanlıkta Talmudizasyon

a. 

Pavlus ve Ruhban Sınıfının Din İcadı

Hz. İsa’nın getirdiği İncil mesajı, tevhide çağırıyordu. Ancak kısa süre sonra:

• Pavlus gibi şahıslar, İncil’in mesajını değiştirerek yeni doktrinler (teslis, kefaret, günah çıkarma vb.) oluşturdu.
• “Kilise Babaları”, zamanla ilahî kaynak değil, kendi akıllarını esas aldı.
• Kilise, “günahları bağışlama yetkisini” kendinde topladı.

Bu, rahiplerin tanrılaştırılması, yani Hristiyan versiyonu “Talmudizm”dir.

b. 

İncillerin Dışı: Kilise Öğretisi

• Dört kanonik İncil dışında kalan çok sayıda yorum ve öğreti “iman esasları” olarak kabul edildi.
• İznik Konsili (MS 325) gibi toplantılarda, iman esasları insan eliyle yazıldı.
• Papa’nın “yanılmazlığı” ilan edildi (Katolik doktrini).

5. Hristiyanlıkta Tarihselleştirme

• Matta 5:17’de “Ben şeriatı ortadan kaldırmaya değil tamamlamaya geldim” diyen Hz. İsa’nın sözü, kilise tarafından tersine çevrildi.
• Şeriat “Yahudilere aitti”, “artık geçerli değil” denildi.
• Hz. İsa’nın oruç, tesettür, helal-haram gibi uygulamaları terk edildi.

Böylece Hristiyanlık, sadece imanî bir semboller dinine indirgendi. Dinin hükümleri tarihin çöp kutusuna atıldı.

6. Karâî Yahudiler: Talmudizme Karşı Bir Tepki

a. 

Kimdir Bu Karâîler?

• Karâîlik (Karaism), 8. yüzyılda Mezopotamya’da doğan bir Yahudi mezhebidir.
• Kurucusu genellikle Anan ben David kabul edilir.
• Bu hareket, Sözlü Tevrat’ı (Talmud’u) reddeder ve yalnızca Yazılı Tevrat’a (Tanah’a) bağlı kalır.
• İsimleri, “okuyucular” ya da “metin ehli” anlamındaki “Karaîm” (قَرَائِم) kelimesinden gelir.

b. 

Ne Savundular?

• Talmud’un ilahi kaynaklı olmadığını, tamamen hahamların sözü olduğunu ileri sürdüler.
• Dinî hayatı yalnızca Tevrat’ın literal (lafzi) anlamı üzerine bina ettiler.
• Haham sınıfına ve ruhban yetkisine karşı çıktılar.

c. 

İlginç Nokta: Aşırılık ve Darlık

Karâîler her ne kadar Talmudizme karşı çıkmış olsalar da, bu defa:

• Sadece lafzi anlamla yetinmeleri, dinî hayatın katı, ruhsuz ve dar kalmasına yol açtı.
• Vahyin hikmeti, gayesi, örnekliği (nübüvvet modeli) gibi yönleri zayıfladı.
• Zamanla bazı iç çelişkilere düştüler ve toplulukları küçüldü.

d. 

Bugünkü Durumları

• Günümüzde çok küçük bir Karâî topluluğu hâlâ yaşamaktadır (özellikle İsrail’de ve Litvanya–Kırım bölgesinde).
• İsrail, Karâîleri ayrı bir Yahudi mezhebi olarak tanımaktadır.

7. İki Uç: Talmudizm ve Literalizm

Yol	Açıklama
Talmudizm (Aşırı Yorumculuk)	İlahi metnin yerine din adamı görüşünü koymak.
Literalizm (Karâîlik)	Sadece lafza bağlı kalıp hikmeti ve örnekliği dışlamak.

Kur’an bu iki uç arasında vasat bir yol öğretir:

Metne bağlılık + Nebevî örneklik + akıl ve hikmetle tedebbür.

8. Sonuç: Dinin Bozulma Mekaniği

Yahudi ve Hristiyan geleneğinde aynı akışkan süreç yaşanmıştır:

Aşama	Açıklama
1. Talmudizasyon	İlahi hükmü bırakıp din adamı yorumunu bağlayıcı görmek
2. Tarihselleştirme	İlahi hükmü “artık geçersiz” ilan etmek
3. Sekülerleşme	Din özel hayata itilir, kamusal alanda etkisizleşir
4. Şekilcilik veya Reform	Ya katı şekilcilik ya da dinin özünü bozan reformlar gelişir

9. Kur’an’ın Uyarısı: Siz de Aynısını Yapmayın

Kur’an, Yahudi ve Hristiyanlara yapılan eleştirileri Müslümanlara da duyurur:

“Ey iman edenler! Allah’tan korkun. Onun indirdiğiyle hükmedin. Yoksa siz de onlar gibi saparsınız.” (Maide 49, Ali İmran 100 vd.)

Kur’an bu sapmaları sadece ifşa etmek için değil, aynı zamanda ümmeti aynı hataya düşmekten korumak için anlatır.