Doğa Kendi Kendine Var Olabilir mi?

 

Doğa Kendi Kendine Var Olabilir mi?

Tabiatın Sonradanlığı, Zorunlu Yasalar, Yaratıcının Müdahalesi ve Stephen Hawking’in Hiçlikten Yaratım İddiasına Reddiye

Giriş

Modern bilimsel çevrelerde sıklıkla karşılaşılan bir varsayım, doğanın (veya evrenin) kendi iç yasalarıyla var olduğu ve bir yaratıcıya gerek duyulmadığıdır. Bu görüşün en meşhur savunucularından biri Stephen Hawking’tir. Özellikle “evren, yerçekimi gibi bir yasa varsa kendini hiçlikten yaratabilir” ifadesi, bilimsel bir gerçek değil, felsefî bir spekülasyon olarak öne çıkmıştır.

Bu makalede şu temel sorular ele alınacaktır:

1. Doğa gerçekten kendi kendine var olabilir mi?
2. Tabiatın sabit gibi görünen yasaları zorunluluk ifade eder mi?
3. Eğer yasalar sabitse, doğada nasıl sürekli yeni, özgün ve kompleks varlıklar ortaya çıkmaktadır?
4. Hawking’in “hiçlikten yaratım” iddiası aklen, naklen ve bilimsel olarak geçerli midir?

1. Doğa Nedir? “Doğal” Ne Demektir?

Doğa (tabiat), var olan her şeyin, yani göklerin, yerin, zaman ve mekânın, madde ve enerjinin toplamıdır. Kelâm ilminde bu yapı “âlem” olarak isimlendirilir. “Doğal” ise genellikle “kendi kendine oluşmuş, dış müdahale gerektirmeyen” anlamında kullanılır. Ancak bu anlam, hem aklî hem naklî hem de bilimsel temeller açısından çelişkilidir. Tabiatın kendi kendine var olması düşüncesi, metafizik bir inançtan ibarettir.

2. Doğa Sonradan Var Olmuştur

Hudûs Delili (Aklî):

Kelâmcıların en temel delili olan hudûs delili şöyle der:

• Tabiat, parçalardan oluşur.
• Her bir parça değişir, dönüşür, bozulur.
• Her değişen şey sonradır (hadistir).
• O hâlde tabiatın bütünü de sonradır.
• Sonradan olan her şey, kendi kendine var olamaz; bir yaratıcıya muhtaçtır.

Dolayısıyla doğa, mümkin (varlığı da yokluğu da mümkün) bir varlıktır ve var olması için vacib (zorunlu) bir varlığa dayanmak zorundadır. Bu, Allah’tır.

Naklî Delil: Kur’an’ın Açık Beyanı

Kur’an, doğanın ezelî olmadığını, Allah tarafından yoktan yaratıldığını açıkça bildirir:

“Gökleri ve yeri yoktan var eden Allah’tır.”

En’âm 101 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

“Yaratan, hiç yaratmayan gibi olur mu?”

Nahl 17 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

“Yoksa onlar hiçbir şey olmadan mı yaratıldılar? Yoksa kendi kendilerini mi yarattılar?”

Tur 52/35 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

Bu ayet, doğanın ya hiçlikten ya da kendi kendine yaratıldığı iddialarını reddeder. Geriye kalan tek makul seçenek: Yaratan Allah’tır.

Bilimsel Delil: Evrenin Başlangıcı

• Big Bang teorisi, evrenin yaklaşık 13.8 milyar yıl önce ortaya çıktığını ortaya koymuştur.
• Termodinamiğin 2. yasası (entropi) evrenin bir başlangıcı olduğunu ve sonsuz geçmişe sahip olamayacağını gösterir.
• Bilimsel gözlemler, doğanın ezelî değil, başlangıçlı olduğunu doğrular.

3. Zorunlu Olmayan Tabiatta Zorunlu Gibi İşleyen Yasalar

Doğa mümkün bir varlık olduğu hâlde, içinde değişmeyen fizik sabitleri ve sabit yasalar vardır:

• Kütleçekim sabiti, ışık hızı, Planck sabiti gibi sabitler değişmez.
• Termodinamik, elektromanyetik ve mekanik yasalar tüm evrende geçerlidir.

Bu durum şu soruyu gündeme getirir:

Zorunlu olmayan bir varlıkta zorunlu gibi işleyen sabitlik nasıl oluşmuştur?

Cevap: Bu zorunluluk, doğanın içinden değil, doğayı yöneten zorunlu bir varlıktan (Allah’tan) kaynaklanmaktadır.

Kur’anî Açıklama: Teshir (Musahhar Kılma)

Kur’an, bu sabit işleyişi “teshir” kavramıyla açıklar:

“Güneşi ve ayı emrinize amade (musahhar) kılmıştır…”

Lokman 29 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

“Göklerde ve yerde olan her şeyi sizin için boyun eğdirdi (musahhar kıldı).”

Câsiye 13 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

Musahhar kılınmak; doğanın, kendi iradesiyle değil, Allah’ın iradesiyle işlemekte olduğunu gösterir.

4. Sabit Yasalar İçinde Yeni ve Özgün Şeyler Nasıl Oluşuyor?

Aklen: Yasa Sabitliği, Sonucu Belirlemez

• Aynı fizik yasaları altında her insanın DNA’sı farklı,
• Aynı biyolojik kurallar içinde her canlı ayrı özellikte,
• Aynı yerçekimi altında her nesne farklı davranışta.

Yani:

Sabit yasa, sonucu zorunlu kılmaz.

Zorunluluk düzenle ilgilidir; sonuç, iradeyle yönlendirilir.

Bilimsel Gözlem: Olasılık, Kaos ve Açık Sistemler

Kuantum Belirsizliği:

• Kuantum fiziği, atomaltı düzeyde kesinlik değil, olasılık barındırır.
• Hangi olasılığın gerçekleşeceği fizik tarafından belirlenemez.

Kaos Teorisi:

• Aynı başlangıç koşulları, küçük değişimlerle çok farklı sonuçlara yol açabilir.
• Bu, yasaların sabit olmasına rağmen belirsizlik alanı bulunduğunu gösterir.

Açık Sistem Gerçeği:

• Doğa kapalı bir sistem değildir.
• Bilimsel olarak, doğa dışı bir müdahale ihtimali mantıksal olarak reddedilemez.

Kelâmî Açıklama: Allah’ın “Tekvin” ve “Mürid” Sıfatları

Kur’an’da şöyle buyrulur:

“O, her an bir yaratma üzeredir.”

Rahman 29 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

Kelâm’a göre:

• Kanunlar sünnetullah’tır, ama
• Her yeni olay, Allah’ın iradesiyle (tekvin ve mürid sıfatlarıyla) oluşur.

Yani doğada değişiklikler, sebeplerden değil; Allah’ın her anki yaratmasından kaynaklanır.

5. Stephen Hawking ve “Hiçlikten Yaratım” Saçmalığı

Hawking’in iddiası:

“Yerçekimi yasası varsa, evren kendini hiçlikten yaratabilir.”

Aklen:

• Hiçlik, ne yasa ne madde ne zaman içerir.
• “Yasa varsa” demek, zaten “bir şey var” demektir.
• Bu ifade çelişkilidir; kendi kendini doğuran anne gibi saçmadır.

Naklen:

“Yoksa onlar hiçbir şey olmadan mı yaratıldılar?”

Tur 52/35 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

Kur’an bu ihtimali önceden reddetmiştir. Hawking’in iddiası, 1400 yıl önce hükümden düşürülmüştür.

Bilimsel Olarak:

• “Hiçlik” dediği şey aslında kuantum vakumudur; yani “bir şey”dir.
• Yasalar yaratıcı değil, tasvir edicidir.
• Dolayısıyla bu iddia bilim değil, felsefî inançtır.

6. Felsefî Eleştiri: Ezelî Tabiat Tezi ve Gazâlî’nin Reddi

Aristo ve bazı İslam filozofları (Farabi, İbn Sina) doğayı ezelî saymışlardır.

İmam Gazâlî ise “Tehâfütü’l-Felâsife” eserinde:

• Ezeliyetin aklen mümkün olmadığını,
• Sonsuz geçmişin geçilip bugüne gelinemeyeceğini,
• Ve Allah’ın iradesiyle her şeyin sonradan var olduğunu ispat etmiştir.

Sonuç

Doğa:

• Kendi kendine var olamaz,
• Kendini yaratamaz,
• Hiçlikten çıkamaz,
• Zorunlu gibi işleyen yasalarla sabittir, ama bu zorunluluk doğaya ait değildir.
• Yasalar içinde meydana gelen yenilikler, Allah’ın sürekli yaratmasındandır.

“Yaratan, hiç yaratmayan gibi olur mu?” (Nahl 17)

“O, her an bir yaratma üzeredir.” (Rahman 29)

“Göklerde ve yerde olan her şeyi sizin için musahhar kıldı.” (Câsiye 13)

Son söz:

Tabiat “doğal” değil; Allah’ın yaratması, teshiri ve her anki kudretiyle var olan, yönetilen bir düzendir.