Ana içeriğe atla

 Kur'ani Kavramlar: Ayet, Beyyine ve Basair Arasındaki Farklar

🔵 Giriş: Hakikatin Bildirimi İçin Kur'an'ın Kullanımı

Kur'ân-ı Kerim, hakikati ışık gibi ortaya koyan İlahi bir hitaptır. Bu hitapta en çok dikkat çeken kavramlardan bazıları şunlardır: ayet, beyyine ve basair. Bu kavramlar yalnızca birer kelime olmayıp, tebliğin şekli, muhatabın sorumluluğu ve ilahi hakikatin tecellisini anlatan derin mânalar taşır.

🔶 1. "Ayet" Kavramı: Delalet Eden İşaretler

■ Lügat Anlamı:

"Ayet" kelimesi, işaret, belirti, mucize, delil anlamlarına gelir. Kur'ân'da tabiat olaylarından vahiy metinlerine kadar çok çeşitli anlamlarda kullanılır.

■ Kur'an'daki Kullanım:

  • Kevnî Ayetler: Güneş, ay, yıldızlar, gece-gündüz döngüsü

  • Kitabî Ayetler: Kur'an'daki her bir cümle

  • Tarihî Ayetler: Geçmiş kavimlerin helakı gibi olaylar

■ Fonksiyonu:

  • İnsanı Allah'a ulaştıracak işaretlerdir.

  • Düşündürür, uyarır, sorgulatır ama son hükmü vermez.

🔶 2. "Beyyine" Kavramı: Kesin ve Ayırt Edici Delil

■ Lügat Anlamı:

"Beyyine", apaçık, kesin ve ayırıcı delil demektir. Şüphe bırakmayan, hak ile batılı net bir şekilde ayıran burhandır.

■ Ayetlerdeki Kullanım:

Beyyine 1: "Kitap Ehli'nden ve müşriklerden inkâr edenler, kendilerine beyyine gelinceye kadar (küfürlerinden) ayrılacak değillerdi." (el-Beyyine, 98/1) 

  • Buradaki beyyine, Resûlullah ve ona indirilen Kur'an'dır.

  • Artık mazeret bırakmayan, kesin bilgi sunan delildir.

Nisa 174: "Ey insanlar! Rabbinizden size bir beyyine geldi. Size apaçık bir nur (Kur'an) indirdik." (en-Nisa, 4/174)

  • Beyyine: Peygamber

  • Nur: Kur'an

■ Ayet ve Beyyine Arasındaki Temel Fark:

  • Her beyyine, bir ayettir ama her ayet, beyyine değildir.

  • Ayet: Genel delil; Beyyine: Nihai ve kesin hükmedici delil

🔶 3. "Basair" Kavramı: Kalple Görülen Hakikatler

■ Lügat Anlamı:

"Basiret" kelimesinin çoğuludur. Kalp gözüyle hakikati kavramak demektir. Fiziksel gözle görülen şeyleri değil, akıl ve imanla kavranan hakikatleri anlatır.

■ Kur'an'daki Kullanım:

Enam 104:

"İşte size Rabbinizden gelen basiretler. Kim basiretle görürse kendi lehine, kim körlük ederse kendi aleyhinedir..." (el-En'âm, 6/104) 


Yusuf 108:

"De ki: 'İşte bu benim yolumdur. Ben ve bana uyanlar, basiretle Allah'a davet ederiz.'..." (Yusuf, 12/108) 

  • Buradaki basiret, tebliğin bilinçle, akıl ve imanla yapılmasını anlatır.

🔹 4. Ayet, Beyyine ve Basair Arasındaki Karşılaştırma

KavramAnlamıKaynağıFonksiyonu
AyetDelil, işaretTabiat, tarih, vahiyAllah'ın varlığına işaret eder
BeyyineKesin delil, burhanResul, Kur'an, mucizeHak ile batılı ayırır
BasairKalp gözüyle idrakKur'an, İmanHakikati kavrayıp çağrıya cevap vermek


🔺 Sonuç: Neden "Ayet Geldi" Değil de "Beyyine Geldi" Deniyor?

Kur'an'da "ayet geldi" denildiği yerlerde Allah'ın varlığına, kudretine işaret eden alametler anlatılır. Ancak "beyyine geldi" denildiği yerlerde son hükmün verildiği, artık inkârın mazur görülmeyeceği bir tebliğ ve ispat söz konusudur. Beyyine, hak ile batılı kesin ayırır; tıpkı bir mahkemenin kesin karası gibidir.

“Ayet düşünmeyi, Beyyine karar vermeyi, Basair ise kalple anlamayı temsil eder.”

Bu sebeple, Kur'an ayetlerle davet eder, beyyine ile hükme ulaştırır, basiret ile kalbe nüfuz eder.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Bakara Suresi 255(Ayet-el Kürsi), 256,257,258. Ayetlerin Elmalılı Hamdi Yazır Tefsiri

Bakara, 2/255. Ayet  اَللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْحَيُّ الْقَيُّومُۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌۜ لَهُ مَا فِي السَّمٰوَاتِ وَمَا فِي الْاَرْضِۜ مَنْ ذَا الَّذ۪ي يَشْفَعُ عِنْدَهُٓ اِلَّا بِاِذْنِه۪ۜ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ اَيْد۪يهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْۚ وَلَا يُح۪يطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِه۪ٓ اِلَّا بِمَا شَٓاءَۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَۚ وَلَا يَؤُ۫دُهُ حِفْظُهُمَاۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظ۪يمُ   Allah, O'ndan başka tanrı yoktur; O, hayydir, kayyûmdur. Kendisine ne uyku gelir ne de uyuklama. Göklerde ve yerdekilerin hepsi O'nundur. İzni olmadan O'nun katında kim şefaat edebilir? O, kullarının yaptıklarını ve yapacaklarını bilir. (O'na hiçbir şey gizli kalmaz.) O'nun bildirdiklerinin dışında insanlar O'nun ilminden hiçbir şeyi tam olarak bilemezler. O'nun kürsüsü gökleri ve yeri içine alır, onları koruyup gözetmek kendisine zor gelmez. O, yücedir, büyüktür.  Kur'...
Yorum Gönder
Devamı

Bakara Suresi 1-5 ayetlerinin Meali ve Elmalılı Hamdi Yazır Tefsiri: 1-Elif. Lâm. Mîm. 2-O kitap (Kur'an); onda asla şüphe yoktur. O, müttakîler (sakınanlar ve arınmak isteyenler) için bir yol göstericidir. 3-Onlar gayba inanırlar, namaz kılarlar, kendilerine verdiğimiz mallardan Allah yolunda harcarlar. 4-Yine onlar, sana indirilene ve senden önce indirilene iman ederler; ahiret gününe de kesinkes inanırlar. 5-İşte onlar, Rablerinden gelen bir hidayet üzeredirler ve kurtuluşa erenler de ancak onlardır.

Bakara, 2/1. Ayet  الٓمٓ ۚ  Elif. Lâm. Mîm.  Bakara, 2/2. Ayet  ذٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَۚۛ ف۪يهِۚۛ هُدًى لِلْمُتَّق۪ينَۙ  O kitap (Kur'an); onda asla şüphe yoktur. O, müttakîler (sakınanlar ve arınmak isteyenler) için bir yol göstericidir.  Bakara, 2/3. Ayet  اَلَّذ۪ينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُق۪يمُونَ الصَّلٰوةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَۙ  Onlar gayba inanırlar, namaz kılarlar, kendilerine verdiğimiz mallardan Allah yolunda harcarlar.  Bakara, 2/4. Ayet  وَالَّذ۪ينَ يُؤْمِنُونَ بِمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْكَ وَمَٓا اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَۚ وَبِالْاٰخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَۜ  Yine onlar, sana indirilene ve senden önce indirilene iman ederler; ahiret gününe de kesinkes inanırlar.  Bakara, 2/5. Ayet  اُو۬لٰٓئِكَ عَلٰى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَاُو۬لٰٓئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ  İşte onlar, Rablerinden gelen bir hidayet üzeredirler ve kurtuluşa erenler de ancak onlardır.  Kur'an-ı Kerim  T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı Bakara Suresi 1-5 ayetlerinin Elmalılı Hamdi Yazır Tefsiri: ...
Yorum Gönder
Devamı

Bakara Suresi 21-25. Ayetler Elmalı Hamdi Yazır Meali ve Tefsiri:

Bakara Suresi 21-25. Ayetler Elmalı Hamdi Yazır Meali ve Tefsiri: Meâl-i Şerifi 21- Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabb'inize kulluk edin ki (Allah'ın) azabından korunasınız. 22- O (Rabb) ki yeri sizin için bir döşek, göğü de bir bina yaptı. Gökten su indirdi, onunla size rızık olarak çeşitli ürünler çıkardı. Öyleyse siz de, bile bile, Allah'a eşler koşmayın. 23- Eğer kulumuz (Muhammed)a indirdiğimiz (Kur'ân)den şüphe içinde iseniz, haydi onun gibi bir sûre getirin, Allah'tan başka güvendiklerinizin hepsini çağırın; eğer doğru iseniz. 24- Yok yapamadıysanız, ki hiçbir zaman yapamayacaksınız, o halde yakıtı insanlar ve taşlar olan, inkârcılar için hazırlanmış ateşten sakının. 25- İnanıp yararlı işler yapanlara, altlarından ırmaklar akan cennetlerin kendilerine ait olduğunu müjdele! Onlardaki herhangi bir meyveden rızıklandırıldıklarında: "Bu daha önce de rızıklandığımız şeydir" derler ve o rızık birbirinin benzeri olma...
Yorum Gönder
Devamı

Rad Suresi 2-5. Ayetlerin Meali ve Elmalılı Tefsiri : 2. Görmekte olduğunuz gökleri direksiz olarak yükselten, sonra Arş'a istivâ eden, güneşi ve ayı emrine boyun eğdiren Allah'tır. (Bunların) her biri muayyen bir vakte kadar akıp gitmektedir. O, Rabbinize kavuşacağınıza kesin olarak inanmanız için her işi düzenleyip âyetleri açıklamaktadır. 3. Yeri döşeyen, onda oturaklı dağlar ve ırmaklar yaratan ve orada bütün meyvelerden çifter çifter yaratan O'dur. Geceyi de gündüzün üzerine O örtüyor. Şüphesiz bütün bunlarda düşünen bir toplum için ibretler vardır. 4. Yeryüzünde birbirine komşu kıtalar, üzüm bağları, ekinler, bir kökten ve çeşitli köklerden dallanmış hurma ağaçları vardır. Bunların hepsi bir su ile sulanır. (Böyle iken) yemişlerinde onların bir kısmını bir kısmına üstün kılarız. İşte bunlarda akıllarını kullanan bir toplum için ibretler vardır. 5. (Resûlüm! Kâfirlerin seni yalanla

Rad Suresi 2-5 Ayetler Elmalılı Tefsiri: اَللّٰهُ الَّذ۪ى Allah O'dur ki, رَفَعَ السَّمٰوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ gökleri direksiz, dayaksız yüceltti. Ne yapmak ve yükseltmek için iskeleye, ne de manivelaya, ne de dayamak için direk dikmeye muhtaç olmadan sırf kudretiyle yaptı, yükseltti, kaldırdı ve orada tuttu, düşmesini önledi. تَرَوْنَهَا Onları görüyorsunuz. Yani üzerinizde olan gökleri görüp duruyorsunuz: O büyük gök cisimleri öylece direksiz olarak duruyorlar, orada dönüp durduklarını da siz görüyorsunuz. İşte Allah, onlara böyle direksiz ve dayaksız olarak kendi yörüngelerinde ve o kadar yükseklerde hareket kabiliyeti verip, size de gösteren kadiri mutlaktır. Bu manada تَرَوْنَهَا daki zamir "direksiz göklere" racidir. Ve cümle bir yan cümleciktir. Bazı tefsir alimleri bunun عَمَد "amed"e (Amed, amudun veya imadın çoğuludur ve direkler anlamına gelir.) raci ve onun sıfatı olması ihtimalini de dikkate almışlardır ki, o ...
Yorum Gönder
Devamı

Şüphe yok ki göklerin ve yerin yaradılışında ve gece ile gündüzün ihtilâfında elbette tam akıl sahipleri için açıkça deliller vardır. ﴾Ali İmran 190﴿

إِنَّ فِى خَلْقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَٱخْتِلَٰفِ ٱلَّيْلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱلْفُلْكِ ٱلَّتِى تَجْرِى فِى ٱلْبَحْرِ بِمَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن مَّآءٍ فَأَحْيَا بِهِ ٱلْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ وَٱلسَّحَابِ ٱلْمُسَخَّرِ بَيْنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلْأَرْضِ لَءَايَٰتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde, insanlara yarar sağlayacak şeylerle denizde seyreden gemilerde, Allah'ın gökyüzünden indirip kendisiyle ölmüş toprağı dirilttiği yağmurda, yeryüzünde her çeşit canlıyı yaymasında, rüzgarları ve gökle yer arasındaki emre amade bulutları evirip çevirmesinde elbette düşünen bir topluluk için deliller vardır.   ﴾Bakara 164﴿   إِنَّ فِى خَلْقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَٱخْتِلَٰفِ ٱلَّيْلِ وَٱلنَّهَارِ لَءَايَٰتٍ لِّأُو۟لِى ٱلْأَلْبَٰبِ Şüphe yok ki göklerin ve yerin yaradılışında ve gece ile gündüzün ihtilâfında e...
Yorum Gönder
Devamı