Tabiatın Sonradanlığı, Kozmik Düzen, Sabitlik-Değişim Dengesi ve Allah’ın Hâkimiyeti Bağlamında İradenin Delili

Doğa Kendi Kendine Var Olabilir mi?

Tabiatın Sonradanlığı, Kozmik Düzen, Sabitlik-Değişim Dengesi ve Allah’ın Hâkimiyeti Bağlamında İradenin Delili

Giriş

Modern düşünce, özellikle ateist materyalizm ve mekanik bilim anlayışı, doğayı mutlaklaştırmış, onun kendi kendine var olduğunu, sabit fizik yasalarının her şeyi açıklayabileceğini öne sürmüştür. Bu anlayışın popüler temsilcilerinden Stephen Hawking, “yerçekimi yasası varsa evren kendini hiçlikten yaratabilir” demiştir. Ancak bu iddia, felsefî olarak çelişkili, ilmî olarak yetersiz ve naklî olarak geçersizdir.

Bu makale, doğanın varlığı, işleyişi ve düzeni üzerinden şu sorulara cevap aramaktadır:

1. Doğa gerçekten kendi kendine var olabilir mi?
2. Doğadaki sabit ve zorunlu gibi işleyen yasalar neye dayanır?
3. Eğer bu yasalar sabitse, yeni ve özgün varlıklar nasıl ortaya çıkmaktadır?
4. Sabitlik ve belirsizlik gibi zıt kutupların birlikte bulunması neyi gösterir?
5. Bu yapının ardında bir irade, hikmet ve mutlak hükümranlık sahibi bir yaratıcı var mıdır?

1. Doğa Sonradan Var Olmuştur

1.1. Aklî Delil: Hudûs (Sonradanlık) Delili

Doğa (tabiat, evren) her yönüyle değişime tabidir:

• Maddeler doğar, gelişir, çözülür.
• Sistemler başlar, işler, tükenir.
• Hiçbir parçası ezelî değildir.

Bu durumda:

Değişen her şey sonradır (hadistir),

Sonradan olan her şey yaratıcıya muhtaçtır.

Kendi kendini var etmek ise çelişkidir; çünkü bir şey hem var hem yok olamaz. Dolayısıyla doğa, kendi kendine değil, kendisinden önce ve üstün olan bir Varlık tarafından yaratılmıştır.

1.2. Naklî Delil: Kur’an’ın Açık Beyanı

Kur’an, doğanın yaratılmışlığını vurgular:

“Gökleri ve yeri yoktan var eden Allah’tır.”

En’âm 101 (Diyanet İşleri Başkanlığı Meali)

“Yaratan, hiç yaratmayan gibi olur mu?”

Nahl 17

“Yoksa onlar hiçbir şey olmadan mı yaratıldılar? Yoksa kendi kendilerini mi yarattılar?”

Tur 52/35

Bu ayet, hem hiçlikten doğuşu hem de kendi kendini yaratmayı kesin şekilde reddeder.

1.3. Bilimsel Delil: Evrenin Başlangıcı

• Big Bang teorisi, evrenin belirli bir anda yaratıldığını gösterir.
• Termodinamiğin 2. yasası (entropi), evrenin sınırlı bir geçmişe sahip olduğunu ortaya koyar.
• Evrenin sabit sabitlerle çalışması, başlangıç ve tasarım ihtimalini güçlendirir.

Sonuç: Evren ezelî değil, yaratılmıştır.

2. Tabiattaki Sabitlik: Zorunlu mu, Musahhar mı?

Doğada sabit yasalar ve oranlar vardır:

• Kütleçekim sabiti, ışık hızı, Planck sabiti gibi temel sabitler.
• Termodinamik, elektromanyetik, mekanik yasalar gibi evrensel sistemler.

Bu durum, sanki doğa zorunluymuş gibi görünür. Ancak doğa mümkin (zorunlu olmayan) bir varlıktır. Bu çelişki ancak şöyle çözülür:

Doğa kendi başına sabit değil, Allah tarafından “musahhar” kılındığı için sabit işlemektedir.

Kur’anî Kavram: Teshir (Musahhar Kılma)

“Güneşi ve ayı emrinize amade kılmıştır.” (Lokman 29)

“Göklerde ve yerde olan her şeyi sizin için boyun eğdirdi.” (Câsiye 13)

Musahhariyet, doğanın iradesizce Allah’ın emrine tabi olduğunu ve sabitliğin ilâhî iradenin yansıması olduğunu gösterir.

3. Arş’a İstiva ve Melikü’l-Mülk Bağlamında Kozmik Yönetim

Kur’an’da şöyle buyrulur:

“Gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra Arş’a istiva eden O’dur.”

Hadîd 4

“De ki: Ey mülkün sahibi Allah’ım! Mülkü dilediğine verir, dilediğinden alırsın.”

Âl-i İmrân 26

Bu ayetler şunu gösterir:

• Allah yalnızca yaratıcı değil, aynı zamanda mülkünde mutlak hükümranlık sahibidir.
• “İstiva”, sadece taht kurmak değil, bilfiil yönetmek, hükmetmek anlamındadır.
• “Melikü’l-Mülk” oluş, doğadaki sabit yasaların da, istisnaların da Allah’ın mülkündeki tasarruf olduğunu ortaya koyar.

4. Sabit Yasalar İçinde Yenilik Nasıl Mümkün?

4.1. Aklî Tahlil: Yasa Çerçevedir, Sonuç Değil

• Aynı fizik yasaları altında farklı organizmalar doğar.
• Aynı biyolojik kurallarla sonsuz çeşitlilik oluşur.
• Bu, sabit yasanın içindeki fail-i muhtâr (irade sahibi) tercihe işarettir.

4.2. Bilimsel Gözlem: Kuantum ve Kaos

• Kuantum belirsizliği, atomaltı düzeyde olayların ihtimal dâhilinde gerçekleştiğini gösterir.
• Kaos teorisi, küçük farkların büyük sonuçlar doğurduğunu ispatlar.

Bu yapı, mutlak determinizmi reddeder ve doğanın sonuçlarının iradeye açık olduğunu ortaya koyar.

4.3. Kelâmî Yorum: Tekvin ve Mürid Sıfatları

“O, her an bir yaratma üzeredir.” (Rahman 29)

Bu ayet ve kelâmî yaklaşım, her anın Allah tarafından ayrı bir yaratışla yeniden var edildiğini bildirir.

5. Stephen Hawking ve “Hiçlikten Yaratım” Saçmalığı

Hawking’in iddiası:

“Yerçekimi yasası varsa, evren kendini yaratabilir.”

Aklen:

• Hiçlik, yasa içermez.
• “Yasa varsa” diyorsa, zaten hiçlik yoktur.
• Bu çelişkidir.

Naklen:

• Kur’an, bu tür ihtimalleri Tur 35. ayette açıkça reddeder.

Bilimsel olarak:

• Kuantum vakumu “hiçlik” değildir.
• Yasa, yaratıcı değil; sadece tanımlayıcıdır.

Bu iddia bilim değil, ideolojik spekülasyondur.

6. Sabitlik ve Belirsizlik Dengesi: İrade ile İşleyen Kâinat

Makro âlemde: Sabitlik – Öngörülebilirlik – Düzen

• Gezegen hareketleri, klasik fizik.

Mikro âlemde: Belirsizlik – Olasılık – Serbestlik

• Elektronların yeri, kuantum dalgalanmaları.

Eğer evren tamamen determinist olsaydı, değişiklik imkânsız olurdu.

Eğer tamamen rastgele olsaydı, bilim mümkün olmazdı.

Ama iki sistem birlikte işliyor. Bu da tercihle belirlenmiş bir düzenin olduğunu gösterir.

7. Alemdeki Dualite: Varlığın ve İşleyişin İkili Yapısı

7.1. Varlıkta Dualite:

• Her şey varlık ile yokluk arasında salınır.
• Ezelî değil, sonradan; ebedî değil, fani.
• Bu da gösterir ki hiçbir şey kendi kendine değil, mutlak Varlık olan Allah’a bağlıdır.

7.2. İşleyişte Dualite:

• Hem sabitlik var (yasalar), hem belirsizlik (olasılıklar).
• Bu ikili sistem, ya kör tesadüfle açıklanmalı (ki imkânsız), ya da hikmetli bir tercihle.

Kur’an bu ikiliği şöyle açıklar:

“Her şeyden çift yarattık ki, düşünüp ibret alasınız.”

Zâriyât 49

Sonuç

Doğa:

• Kendi kendine var olamaz,
• Zorunlu değil, mümkündür,
• Sabit gibi işler çünkü musahhar kılınmıştır,
• Yenilik üretir çünkü sürekli yaratılmaktadır,
• Düzenlidir ama aynı zamanda tercihe açıktır.

Bütün bu sistemin arkasında:

• Melikü’l-Mülk olan Allah,
• Arş’a istiva etmiş ve her şeyi kuşatan Rabb,
• Tekvin ve mürid sıfatlarıyla her an yaratışta bulunan bir Yaratıcı vardır.

“Yaratan, hiç yaratmayan gibi olur mu?” (Nahl 17)

“O, her an bir yaratma üzeredir.” (Rahman 29)

“Her şeyden çift yarattık…” (Zâriyât 49)

“Göklerde ve yerde olan her şeyi sizin için musahhar kıldı.” (Câsiye 13)

Son söz:

Tabiat “doğal” değildir. Allah’ın mülkünde, arşından idare ettiği, musahhar kıldığı ve her an tekvin ile yeniden yarattığı bir düzendir.