Allah’la Yapılan Ticaret: Can, Mal ve İlimle Cihad

 

Allah’la Yapılan Ticaret: Can, Mal ve İlimle Cihad

Giriş

Kur’an-ı Kerim’in birçok ayetinde Allah, kullarına hitap ederken hem irşad eder hem de teklif sunar. Bunlardan biri olan Tevbe Suresi 111. ayet, müminlerle Allah arasında yapılan ilahî bir ticareti anlatır:

“Şüphesiz Allah, müminlerden canlarını ve mallarını, karşılığında cennet vererek satın almıştır. Onlar Allah yolunda savaşırlar, öldürürler ve öldürülürler…” (Tevbe, 9/111)

Bu ayet, İslam’daki cihad anlayışının temelini ve Allah’a adanmış bir hayatın değerini gösterir. Ancak hemen birkaç ayet sonra gelen Tevbe 122, bu cihadın sadece kılıçla olmadığını, ilimle yapılan bir cihadın da aynı yücelikte olduğunu ortaya koyar:

“Müminlerin hepsi toptan savaşa çıkacak değildir. Her topluluktan bir grup, dinde derin anlayış (tefakkuh) sahibi olmak ve kavimlerini uyarıp sakındırmak üzere yola çıkmalıdır.” (Tevbe, 9/122)

Bu iki ayet birlikte okunduğunda, Müslüman’ın hayatında aktif mücadele ile derin tefekkürün nasıl birbirini tamamladığı daha iyi anlaşılır.

Tevbe 111: Can ve Mal ile Cihad

Bu ayet, Allah ile müminler arasında yapılan bir alışverişten söz eder:

• Mümin, canını ve malını Allah’a verir.
• Allah ise karşılık olarak cenneti verir.

Burada dikkat çekici olan şudur: Bu satış, mecburî değil, gönüllü bir teslimiyettir. Tıpkı bir tüccarın pazara malını götürmesi gibi, mümin de kendisine verilen nimetleri Allah yolunda kullanarak bu alışverişe girer.

Kadınlar ve Savaş

Bu ayet lafzen tüm müminleri kapsar, ancak fiilî savaş (kılıçla cihad) herkese farz değildir.

• Kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve özürlüler savaşa katılmakla yükümlü değildir.
• Ancak onlar da dua, destek, sabır, eğitim, ilim, malî yardım gibi yollarla bu cihada katılır.

Dolayısıyla bu ayetteki cihad kavramı, sadece savaş meydanıyla sınırlı değil, Allah için yapılan her türlü fedakârlığı kapsar.

Tevbe 122: İlimle Cihadın Gerekliliği

111. ayet Allah yolunda savaşanların değerini belirtirken, 122. ayet der ki:

• Herkes savaşa çıkmasın, bir grup kalsın ve ilim tahsil etsin.
• Dinde derin anlayış sahibi olup, kavimlerini uyarsınlar ve irşad etsinler.

İlimle Yapılan Cihad

Bu ayet açıkça gösterir ki:

• İlim öğrenmek, savaş kadar önemlidir.
• Toplumu uyarmak, bâtıl akımlara karşı halkı korumak, en büyük cihadlardandır.
• İmam Gazâlî, bu ayeti “ilimle yapılan cihadın Kur’anî delili” olarak görür.

Bu yönüyle ilimle meşgul olanlar da Allah’a canlarını ve mallarını satmış sayılırlar. Çünkü öğrenmek ve öğretmek, Allah için yapıldığında, fiilî cihadın bir parçası olur.

Sonuç: Herkes Cephede Ama Cepheler Farklı

Tevbe Suresi bu iki ayetle bize şunu öğretir:

“Allah’a adanmış bir hayat, bazen savaş meydanında, bazen medresede, bazen evde, bazen sabırla, bazen kalemle yaşanır.”

• Kimi malıyla infak eder, kimi canını ortaya koyar.
• Kimi ilimle sapkın fikirleri temizler, kimi evladını Allah için yetiştirir.

Bu bakışla her mümin, Allah’ın ticaretine girebilir. Yeter ki samimiyetle “ben bu can ve malı Allah yolunda harcamaya razıyım” desin.

Ve bu ticarette zarar yoktur. Çünkü alıcısı, “Sözünde duranların en doğrusu olan Allah’tır.”